We zitten te vaak en te lang

Het heet met een duur woord: sedementair gedrag. Sede is Latijns voor stoel, Spaans voor zetel. En die gebruiken we dus te veel, die stoel. We zitten te vaak en vooral te lang, zo blijkt uit diverse onderzoeken van onder meer TNS Opinion & Social, TNO en de Maastricht University. Volgens de Eurobarmeter heeft Nederland de twijfelachtige eer om zich ‘Europees kampioen zitten’ te mogen noemen.

De titel Europees kampioen heeft Nederland te danken aan de resultaten uit een onderzoek, uitgevoerd bij 45.000 bedrijven in 33 landen, in opdracht van de EU. Namens de opdrachtgever onderzocht TNS Opinion & Social het sedementaire gedrag van de Europeaan. De kernvraag luidde: hoeveel procent van de bevolking brengt meer dan 8,5 uur per dag zittend door. Nederland werd glansrijk kampioen: 32 procent van de Nederlanders zit meer dan 8,5 uur per dag. De Spanjaarden doen het met 7 procent op dat vlak het beste in Europa.

Aangespoord door de uitkomsten van dit onderzoek zocht het Kenniscentrum Sport en Bewegen het nader uit. Dat leverde de volgende cijfers op: jongeren tussen de 12 en 18 jaar zitten 11 uur per dag, volwassenen iets minder, namelijk 9,6 uur. Volgens de leefstijlmonitor van het RIVM hangt zittijd sterk samen met tv kijken, gamen, roken, smartphonegebruik, stress, vermoeidheid, snackgedrag en het persoonlijke BMI (body mass index). 

Staan in plaats van zitten
En, anders dan je misschien zou denken: ook mensen die regelmatig sporten en zich helemaal fit voelen, lopen het risico diabetes te krijgen als ze te veel zitten. Dat blijkt weer uit een groot onderzoek van de Universiteit van Maastricht. Aan dit onderzoek naar de oorzaken en gevolgen van diabetes type 2 en andere chronische ziekten namen 8000 mensen deel, in de leeftijdscategorie van 40 tot 75 jaar. Het onderzoek liep over langere tijd: de deelnemers werden jarenlang medisch gevolgd en met regelmaat onderzocht. 

De conclusie naar aanleiding van de onderzoeksresultaten is dat het vervangen van 30 minuten zitten door 30 minuten lopen al een positief effect heeft op ons lichaam. Ook staan in plaats van zitten heeft een gunstig effect.

Zitten doet ons korter leven
Langdurig zitten vormt een forse bedreiging voor onze gezondheid, zo luidt ook de conclusie van een ander onderzoek, uitgevoerd door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. Lang zitten verhoogt de kans op:

  • type 2 diabetes
  • hart- en vaatziekten
  • symptomen van depressie
  • sommige vormen van kanker
  • vroegtijdig overlijden

Om dat laatste punt te verduidelijken: mensen die meer dan 8 uur per dag zitten, hebben een 10 tot 27 procent hogere kans op eerder sterven ten opzichte van mensen die minder dan 4 uur per dag zitten. Hoe dat komt, daar wordt nog verder onderzoek naar gedaan. Vermoed wordt dat veel zitten leidt tot een verandering in de stofwisseling, de hoeveelheid mineralen in de botten en een negatieve uitwerking heeft op de gesteldheid van de bloedvaten. Om deze gezondheidsrisico’s tot een minimum te beperken, is het belangrijk om periodes van zitten af te wisselen met staan en/of bewegen. Niet alleen op het werk, maar ook thuis.

Advies van overheid
Alhoewel er nog geen internationale richtlijnen zijn om zittend gedrag (op het werk) te beperken, wordt er wel serieus over nagedacht. Mogelijk worden er op termijn eisen gesteld aan werkplekken, dat zou dan in de Arbo-wetgeving worden geïmplementeerd. Ook de Nederlandse wetgeving kent wat betreft de verhouding zitten/staan/bewegen op het werk nog geen specifieke richtlijnen waar werkgevers zich aan moeten houden.

Er is inmiddels wel een dringend advies van de Nederlandse overheid: wekelijks 2,5 uur bewegen om langdurig stilzitten te voorkomen. Er zijn simpele manieren om zitgedrag op het werk te beperken, bijvoorbeeld door om het half uur even op te staan, al is het om een glas water te gaan halen. Verder wordt geadviseerd om niet langer dan twee uur aaneengesloten te zitten en zo vaak mogelijk te proberen te bewegen, bijvoorbeeld door:

  • trap te lopen
  • te wandelen tijdens lunchtijd
  • staand telefoneren en vergaderen
  • gebruik te maken van dynamisch kantoormeubilair (sta/zit bureau)

Niet meer wegsukkelen!
Vanzelfsprekend begint ‘minder zitten’ bij het eigen verantwoordelijkheidsbesef van de werknemer. Je kunt er zelf voor kiezen wat meer te bewegen. Dynamisch kantoormeubilair helpt natuurlijk ook, maar vergt wel een investering van de werkgever. Daarentegen betaalt die investering zich terug door een verminderd ziekteverzuim. Indien grootschalige investeringen (nog) niet tot de mogelijkheden behoren, kan een werkgever wel overwegen om bijvoorbeeld vergaderingen en werkbesprekingen aan statafels te houden. Dat zorgt er niet alleen voor dat medewerkers dan een deel van de zittijd al inruilen voor staan en bewegen, maar het levert ook dynamische besprekingen op. Staande zijn mensen namelijk een stuk minder geneigd om zich te verstoppen of zelfs weg te sukkelen.

Wég met de titel
Normaal gesproken ben je als Nederlander natuurlijk trots op een Europese titel, maar deze is er één die we vanzelfsprekend graag inleveren als dat een positief effect heeft op onze gezondheid. Minder zitten, meer staan en bewegen: het begint bij onszelf. Natuurlijk is het prettig als de werkgever daarbij meedenkt, het is immers ook in zijn eigen belang. Een gezonde geest in een gezond lichaam, zegt een klassiek spreekwoord. En zo is het maar net. Moraal van dit verhaal: zorg dat je minder zit, maar meer staat en beweegt. Zowel thuis als op het werk! Een bartafel of statafel van NJOJ Brand Store op kantoor of thuis doet wat dat betreft al wonderen.